Elisabeth van Vreeswijk in de Spanjaardshof

In haar recente werk zoekt de Haagse kunstenares Elisabeth van Vreeswijk naar geschikte decoratieve elementen die zij kan toepassen in haar vanouds half-abstracte werk. 
In het afgebeelde schilderij (80 x 90 cm, acryl op doek) was het de beroemde Makkumse tegelfabriek die haar inspireerde, getuige de titel "Koninklijke Tichelaar". Wie werk van Van Vreeswijk wil zien kan de opening van haar solotentoonstelling bijwonen, aanstaande zaterdag 14 januari in De Spanjaardshof, Westeinde 58, Den Haag. Inloop vanaf 16:00 uur.

Burgers

Gezien bij fotofestival Unseen in Amsterdam en nog te zien bij Van Kranendonk Gallery in Den Haag: fotoportretten van jonge hedendaagse burgers in de stijl van portretschilders uit de Gouden Eeuw.  Ook in zijn stillevens verwijst de Franse fotograaf Nicolas Wilmouth (1973) nadrukkelijk, met ironische details, naar die periode. 

Het is verleidelijk te bedenken wat een Frans Hals had gefotografeerd als hij een camera had gehad. Kinderen werden in de zeventiende eeuw zeker niet zo prominent vastgelegd als Wilmouth nu doet in een serie portretten die spelen met de conventies van het genre. Ernstig en waardig kijken de kinderen boven kraagjes uit, die nu eens niet van kant maar van papier zijn. De kinderen ogen als de zelfbewuste burgers in goeden doen van een echte Hals. En de jonge burgers van Wilmouth komen uit álle windstreken.

De ironie is sterker aanwezig in de serie stillevens die Wilmouth maakte. Een hamburger op een schaal van tin, een bord frites ernaast, spookachtig verlicht. Glas wijn erbij. Op een ander beeld een blikje sardines, een glas bier, een brood, uien en een mes. Niks overvloed uit de zeventiende eeuw, de leegte overheerst. Schoon zijn de beelden wel.

De expositie is tot en met 12 oktober te zien bij Van Kranendonk Gallery aan het Westeinde in Den Haag.


Hella de Groot

Een schitterend ongeluk

Als een komeet is fotografe Alex Prager (1979) omhooggeschoten. Museum Foam presenteert haar fotoserie Compulsion, een oogverblindende collectie van rampen en ongelukken met een bijna schilderkunstige kwaliteit. Amerikaanse verzamelaars staan ervoor in de rij.



Een Chevrolet verdwijnt in een plas op de snelweg. Een huis staat in lichtenlaaie. Die Plymouth met open portier moet tegen dat rotsblok gereden zijn. Wat is er precies gebeurd? Je weet het niet, je hebt zo je vermoedens. De beelden herinneren je door de verzadigde kleuren en stilistische virtuositeit op stills uit films uit de jaren 50, 60 die je ooit wel gezien moet hebben, maar welke precies? 


Vintage
Gruwelijk wordt Pragers werk niet, daarvoor zijn haar hyperrealistische ensceneringen te artificieel en te verleidelijk. Prager maakt in haar werk gebruik van vintage kleding, pruiken en objecten in primaire kleuren, wat haar beelden iets nostalgisch geeft. Daarom is de foto van de geknakte vrouw die met haar hoofd naar beneden hangt op een elektriciteitsmast eerder aandoenlijk dan vreselijk, en dat geldt ook voor de blondine die zich in de lucht vastklampt aan een losgeslingerde auto. Sterker nog: de retrolook in primaire kleuren en de dramatische setting maken de foto’s hypnotiserend.

Prager liet zich beïnvloeden door het werk van de befaamde nieuwsfotografen Enrique Metinides en Weegee. Ook zij fotografeerden ongelukken en ander rauw onheil met een ingebouwd gevoel voor compositie en esthetiek waardoor de kijker het hoofd niet met afschuw afwendde.


Vrijwel alle foto’s die in Foam hangen zijn in het bezit van privéverzamelaars, daarnaast is Pragers werk aangekocht door  het Moma, Whitney in New York en het Moderna Museet in Stockholm. Ook veilinghuizen zullen zich achter de schermen warm draaien voor de acquisitie van Pragers werken.


Hella de Groot

De einder

Goed weer, slecht weer… er is geen excuus om de tentoonstelling Naar Zee te missen. Men spoede zich naar de Hallen in Haarlem waar de expositie tot en met zondag 2 september te zien is, met werken van Mesdag, Hart Nibbrig, Weissenbruch, Sluijters, en Rineke Dijkstra.

Als mensen over “de zee” spreken, bedoelen zij doorgaans: het strand. Het vriendelijke strand, het zachte zand, hier in Haarlem bijvoorbeeld een aantal malen gloedvol verbeeld door Isaac Israels. De zomerhitte en het strandplezier spatten van de doeken af.

Dan hangen er de bekende beelden van vissersvrouwen langs de kustlijn, turend over zee, omstuwd door spelend kroost. Doeken als niet te missen getuigenissen van vers weduwschap.

De Zuiderzee
Geen korreltje troostend zand is er te zien op de De Zuiderzee van Willem B. Tholen (1860-1931). Het behoort tot de collectie van het Gemeentemuseum in Den Haag en is anders dan de waterwerken van Schelfhout en Blommers aan de andere wanden maar verwant aan het kleine Zee bij Avond van Matthijs Maris. Tholen schilderde De Zuiderzee enkele jaren voor zijn dood. Het verbeeldt de horizon zoals die er voor de vissersvrouwen uitgezien moet hebben voor en na een verwoestende storm: een grijze hemel boven onbestemde golven, gescheiden door de einder. Bruin zijn die golven, met een zweem van zilver en aquamarijn voor wie dichterbij komt. Onvergetelijk somber is het. Een zee die geen ontspanning of ontsnapping biedt, maar een verzwelger is.
 
Een tijdgenoot van Tholen, schilder Just Havelaar, zag in De Zuiderzee overigens iets heel anders: geen somberheid, maar: sereniteit ‘stijgt hier op naar een sfeer van kalme verhevenheid. Zelden is de liefde van de Hollanders voor hun grijze, wijde zee zoo eenvoudig en verrukkend uitgesproken.’

Andere tijden, andere ogen.

Hella de Groot

Dames en heren

Het werk van Britse meesterschilders als Romney, Reynolds en Gainsborough is zelden te zien (geweest) in Nederland. Een bezoek het Rijksmuseum van Enschede kan daar even verandering in brengen.

Tot en met 16 september 2012 is in het Rijksmusem Twenthe een kleine, fijne tentoonstelling te zien: Ladies & Gentlemen. Portretten uit de Britse Gouden Eeuw, een selectie portretten uit de collectie van Tate Britain.

Groot-Brittanië beleefde haar periode van grote economische welvaart in de achttiende eeuw, een eeuw later dan de Nederlandse. De ‘nouveaux riches’ van de Britse middenklasse gaven aristocraten het nakijken door zich te laten portretteren bij gerenommeerde meesterschilders als Romney, Hogarth en Lawrence.

Boomachtig landschap(je)

Het gezin van de Londense koopman James Baillie werd door Thomas Gainsborough vastgelegd in een imposant familieportret (Het gezin Baillie, ca. 1784), dat hier in de centrale zaal hangt. Als portretschilder van de gegoede burgers was Gainsborough zo succesvol dat hij geen tijd meer had voor zijn favoriete genre, het landschapsportret. Bijzonder is dan ook dat het Rijksmuseum Twente recentelijk een vroeg landschapsstuk van Gainsborough wist te verwerven voor zijn collectie: Boomachtig landschap met een rustende herder bij een zonnig pad en schapen (1745/46). Het hangt in een aangrenzende zaal op een prominente plek. Dat is maar goed ook want door het formaat (het doekje past drie keer in de lange lijst van sponsors die de aanwinst mogelijk maakten) zou de bezoeker het over het hoofd kunnen zien. Daarnaast zou het landschapje door de ‘Hollandse’ invloed bijna kunnen doorgaan voor een Ruisdael of een Hobbema.

Emma

De veelgevraagde Sir Joshua Reynolds (1723-1793) was ambivalent over het portretgenre dat hij tot in de vingertoppen beheerste, maar om andere redenen dan Gainsborough. Het specifieke karakter van een portret stond volgens Reynolds haaks op een ‘algemeen idee van ideale schoonheid’. Reynolds is hij hier niettemin te bewonderen met een Rembrandtesk zelfportret. En als vakman leverde hij wat ook wat de Britse kooplieden wensten: (h)erkenning van hun individuele status en welstand.
Mythologische en historiserende stukken vonden minder aftrek dan portretten. Opvallend is dan ook George Romney's portret van ‘supermodel’ en maîtresse van zeeheld Horatio Nelson, Emma Hamilton (hier afgebeeld). Deze betoverende schoonheid lijkt op dit zinnebeeldige portret zelf betoverd, haar hoofd gevangen in een werveling van penseelstreken (en op de poster van de expositie). Emma was zichzelf niet; ze neemt hier de pose aan van mythologische tovenares Circe.

Emma krijgt een stem tijdens de (gratis) audiotour. De vertellers nemen met hoorbaar genoegen de rollen aan van de personen die op de doeken zijn afgebeeld.

Meer informatie over de tentoonstelling is hier.

Hella de Groot

Roos Schuring en de zee

Gisteren hield Roos Schuring open atelier en dat was het startsein voor de verkoop van haar serie 'A year of seascaping' tegen zeer verzamelaarsvriendelijke prijzen.
En dat biedt de liefhebber een kans, want haar landschapskunst, modern-impressionistisch van stijl, is van bijzondere kwaliteit. Geen vrolijke plaatjes van zonnende mensen of spelende kinderen, maar zee, zand en lucht in alle ruimtelijke pracht en woeste kracht. Schuring schilderde niet slechts de kust maar vooral het weer en de atmosfeer. De virtuose werken hebben bovendien een grote autonome schilderkunstige kwaliteit, en ondanks hun bescheiden formaat (25 x 30 cm) een zekere monumentaliteit. Haar website, met veel van haar werk is hier.
Roos Schuring: "De 'Seascapes'-serie is een project van een jaar geworden. De seizoenen kleuren en wijzigen mijn onderwerp. Het is erg boeiend, en vooral vanwege het vaste formaat, wordt er in deze grote serie een hoge mate van eenheid bereikt, dat geeft mij (gek genoeg) een zekere mate van rust, en de zeegezichten zijn eenvoudig te combineren in expositie. De serie 'seascapes herfst' eindigde met #23, en 'winter' is nu toe aan #26.. Ik kan erg genieten van alle variatie die ik tot nu toe gezien en vastgelegd heb! Schilderijen zien?http://roosschuring.blogspot.com"

Rudi van Dantzig en Willem Arondeus

In de vele herdenkingsartikelen bij de dood van Rudi van Dantzig wordt de verdienste van de danser, choreograaf en schrijver terecht uitvoerig uitgemeten. 
Toch wordt nergens genoemd dat Van Dantzig ook een van de interessantste kunsthistorische boeken publiceerde van de twintigste eeuw, namelijk zijn biografie van (toegepast) kunstenaar en verzetsstrijder Willem Arondeus (Het leven van Willem Arondeus 1894-1943, een documentaire, Privédomein). Wie daarin leest herkent veel van Van Dantzigs eigen leven. Het boek schept een zeer indringend beeld van het kunstenaarsmilieu in het interbellum en laat zien hoe men held kan worden zonder heldhaftig te zijn.